 |
| Fatih Sultan Mehmet |
Fatih Sultan Mehmet Han...
- Osmanlı Padişahlarının yedincisi. İstanbul’un fatihi, II.Murad Han’ın oğlu.
- 30 Mart 1431 Pazar günü Edirne’de dünyaya geldi. Babası II.Murat, annesi Hümâ Hatun’dur.
- Fatih Sultan Mehmed Han Hazretleri Devrinin en büyük ulemasından birisi idi.
- Yedi tane yabancı lisan bilirdi.
- Gayet soğukkanlı ve cesurdu.
- Eşsiz bir kumandan ve idareci idi.
- Küçük yaşlarda tahsiline ve yetiştirilmesine çok önem verilen Şehzade Mehmet devrin en mümtaz alimlerinden ilim öğrendi.
- Âlim, şâir ve sanatkârları toplar ve onlarla sohbetten çok hoşlanırdı.
- İlk hocası Molla Yegan’dı. Akşemseddin hazretleri şehzadenin her şeyi ile bizzat ilgilendi.
12 yaşına gelince devlet idaresini öğrenmesi için Manisa’ya
vali olarak gönderildi. Kısa süre sonra babası tarafından tahta çıkarıldı. Bu
sırada Şehzade Fatih henüz 13 yaşındaydı fakat bundan faydalanmak isteyen yeni
bir haçlı ordusunun Türk topraklarına girmesi üzerine Fatih Sultan Mehmed,
babasını tekrar tahta davet etti.
 |
| Fatih Sultan Mehmet 1 |
Fatih Sultan Mehmet, İstanbul surlarını yıkacak büyüklükteki
topların planını bizzat kendisi hazırlayarak, o zamana kadar yapılan toplardan
çok daha büyük toplar döktürdü.
Bunlardan Şâhî adı verilen bir tanesi çok büyük idi.
Bu top 600-700 kilo ağırlığındaki granit gülleleri 1200 metreye kadar
fırlatabiliyor ve patladığı zaman metrelerce mesafeden duyulabiliyordu.
Bu korkunç topun ilk tecrübesinin yapılacağı sırada Fatih
Edirne’de haberi olmayanların dilleri tutulmasın diye, hamile kadınlar
çocuklarını düşürmesinler diye, daha evvelinde bütün şehre tellallar
vasıtasıyla topun atılacağı saati ilan etmiştir.
Bu muazzam top Edirne’den İstanbul’a elli çift manda ile iki
ayda getirilebilmiş nakil esnasında yolların ve köprülerin tamiri işinde
yüzlerce insan çalıştırılmıştı.
Fatih, 1453 yılı 23 Mart’ta ordusuyla Edirne’den hareket
etti. Kuşatma 6 Nisan’da başladı. 18 Nisan’da İstanbul adaları alındı. 22 Nisan
gecesi Türk donanması karadan Haliç’e indirildi ve son olarak 29 Mayıs sabahı
yapılan taarruzla, muhtelif devletler tarafından yirmi sekiz defa muhasara
edilen İstanbul, Osmanlı topraklarına katılmış oldu.
 |
| Fatih Sultan Mehmet 2 |
Ak sakalı ve ağır duruşuyla Akşemseddin’i padişah sanarak
ellerindeki çiçek demetlerini ona vermeye çalışan şehir halkına göz ucuyla
Fatih Sultan Mehmed’i göstererek ; ‘Sultan Mehmed odur, çiçekleri ona veriniz’
demek istiyordu.
Fatih de Akşemseddin‘i göstererek; ’Gidiniz gene ona
veriniz.. Sultan Mehmed benim ama o benim hocamdır’ dedi. Şehre girince doğruca
Ayasofya’nın önüne gelir. Burada büyük rütbeli papazlar, keşişler ve halk
padişahın atının ayaklarına ağlayarak kapanırlar.
O zamanlarda bir hükümdar, bir şehri zapdettiği zaman yağma
ederdi. Bizanslılar da bunu bekliyorlardı fakat büyük Türk Sultanı bu yerlerde
sürünen Bizanslılara şu şahane sözleri söylemiştir:
‘Kalkınız ve müsterih olunuz. Ben Sultan Mehmed; hepinize
söylüyorum ki, bu andan itibaren ne hürriyetleriniz, ne de hayatlarınız
hakkında gazap-ı şahanemden korkmayınız. Kimsenin malı yağma edilmeyecektir.
Kimseye zulüm yapılmayacaktır. Hiç kimse dini inanışlarından dolayı
cezalandırılmayacaktır.’ Bu şahane müsamaha Rumları şaşırttı. Bu ne büyük
kumandandı! Bu ne inanılmaz sözlerdi!
 |
| Fatih Sultan Mehmet 3 |
Fatih Sultan Mehmed, dünyanın en büyük kilisesi ve bütün
Avrupa’nın ayakta kalan en eski yapısı olan Ayasofya’yı camiye çevirdi. Fatih
bu mabedin kıyamete kadar cami olarak kalmasını yazılı olarak vasiyet ve
vakfeylemiştir.
1127 sene kilise, 481 sene de câmi olarak kullanılan
Ayasofya, 1934'de müze haline getirildi.
Fatih Sultan Mehmed'in tarihteki en önemli yanlarından
birisi de eğitime verdiği önem olmuştur. Üniversite anlamında Osmanlı tarihinde
ve dünya tarihinde bilinen en eski eğitim kurumlarından olan Sahn-ı Seman’ı
kurmuştur. Sahn-i Seman İstanbul’un ilk Türk yükseköğretim kurumudur. Sahn-ı
Seman medreseleri Fatih Külliyesi içindeki en yüksek düzeyli medreseler idiler.
Sahn-ı Semân’ın eğitim müfredatının hazırlayıcılarından biri
çağın önemli bilim adamı Ali Kuşçu’dur.
Sahn-ı Semân, Kanuni tarafından açılan Süleymaniye Medresleri zamanına
kadar nakli ve akli bilimlerde öğrenci yetiştirmekteydi. Kanuni devrinde bu medreseler
şer’î ilimler ihtisası yapılan medreseler olmuşlar, Süleymaniye Medreseleri de
aklî ilimlerin ihtisas yeri olmuştur.
Ali Kuşçu, Fatih tarafından astronomi eğitimi için
Semerkant'a gönderilmiş ve daha sonra 1570’te Takiyuddin tarafından Tophane’de
kurulacak gözlemevinin ilk çalışmalarını yapmıştır.
İDARİ DÜZENLEMELER
Divanın idaresini sadrazamlara bırakarak, işleri kafes
arkasından takip etmeye başlamış, mutlak vekilim dediği sadrazamı geniş
yetkilerle donatmıştır. Ayrıca
defterdar, kazaskerler ve diğer üst düzey devlet erkanının görevleri tarif
edilmiştir.
Yeniçeri ordusu 10.000'e çıkarılarak güçlü bir merkezi ordu
teşkil edildiğinden uç beylerinin önemi azalmış, böylece merkezi idare
sağlamlaştırılmıştır. Anadolu ve
Rumeli'nin en kudretli devletinin hükümdarı olarak "Han"
ünvanını ilk defa o kullanmıştır.
İstanbul'un fethinden sonra Yıldırım Bayezid zamanında elden
çıkan topraklar yeniden kazanılmış, hatta Rumeli ve Karadeniz kıyılarında yeni
yerler fethedilmiştir. Kırım'ın fethi ile Karadeniz bir Türk gölü haline
getirilmiş, Anadolu birliği tamamlanmış ve Rumeli'deki Türk varlığı Belgrad'a
kadar uzanmıştır.
İstanbul, Fatih zamanında bir ilim ve sanat merkezi haline
gelmiş, Fatih medreseleri klasik Osmanlı medreselerinin temelini oluşturmuştur.
Şairler ve ilim adamları için bir cazibe merkezi haline
gelen İstanbul'a bütün İslam dünyasından bilginler gelmeye başlamıştır.
Fatih, Müslüman Türk Milletine yapmış olduğu büyük
hizmetlerle, dünyanın en büyük hükümdarlarından birisi olduğunu ispat etmiştir.
İstanbul gibi, cihanın bir incisi olan, bu muhteşem beldeyi
Türk Milletine kazandırmıştır.
Yapmış olduğu çalışmalar ile, memleketinde büyük çapta bir
imar hareketini gerçekleştirmiştir.
Bugünün üniversitesi olan ‘Fatih Külliyesi’ ni 1470
senesinde tamamlamış, İstanbul'u fethettiği zaman 8 tane kiliseyi camiye
çevirmiş, etrafındaki papaz odalarını da medrese yapmıştır.
 |
| Fatih Sultan Mehmet 4 |
BATILI GÖZÜYLE FATİH SULTAN MEHMET HAN
Büyük devlet ve ilim adamı olan Fatih, en büyük
düşmanlarının gözünü kamaştıran bir padişahtır. Eserlerinde ondan takdirle söz
edilmiştir.
Fetih sırasında İstanbul’da bulunan Zorro Dolfin bir
keresinde; “Sultan Mehmed, çok az gülerdi. Zekası, devamlı bir çalışma halindeydi.
Çok cömertti. Her işte fevkalade atılgan, hatta cüretkardı. Seçtiği hedeflere
ulaşabilmek için çok ısrar ederdi. Kesin konuşur kimseden çekinmezdi. Zevk ve
sefadan uzaktı. Türkçe, Yunanca ve Sırpça’ yı çok iyi konuşurdu. Her gün bir
müddet okurdu. Avrupa’ daki bütün devletleri tanırdı. Askeri ve coğrafi ilimlere isteyerek meşgul
olur, araştırmalar, incelemeler yapardı.
Diğer bir İtalyan tarihçi Langusto, İstanbul’un fethinden
sonra şöyle yazmıştır: ”Sultan Mehmed, ince yüzlü, ortadan fazla uzun boylu,
silahlar kuşanmış, asil tavırlı, çok az gülen, devamlı öğrenmek ihtirası ile
yanan, cömert ve iyi kalpli gayelerine ulaşmakta inatçı bir hükümdardı. Her
şeyi öğrenmek isteyen zeki bir araştırmacıydı. Harem dairesinde çok az vakit
geçirirdi. İradeliydi ve uyanıktı. Her şarta tahammül gösterebilirdi ve bir
cihan devleti kurmak istiyordu.
Alman müsteşrik Franz Babinger, “Mehmed II der eroberer und
seine Zeit Weltenstürmer einer Zeitenwende.” Adlı eserinde şöyle yazmaktadır:
“Türk dünyası için Fatih günümüze kadar, bütün imparatorların en büyüğü olup,
insan tarihinde başka herhangi bir şahsın kendisi ile karşılaştırılması zordur.
Kudretli kişiliği, büyük Avrupa sahalarının dış görünüşünü değiştirmiştir. Orta
çağdan çıkarken insanları ve dünyayı görüş tarzında ,Fatih’in kişiliği, zekası
tesir altında bırakmıştır.”
Adaletten kıl kadar ayrılmayan, kendisine takdir edilen iki
mısralık basit şiir için sahibine bol lütufta bulunan ve bir çiçek yetiştirene
500 altın veren Fatih, her bakımdan devrinin üstüne çıkmış bir hükümdardır. Bu
büyük cihangiri anlatmak için günümüze kadar binlerce kitap yazılmıştır.
FATİH SULTAN MEHMED HAN’ IN KRONOLOJİSİ
- 1431: Sultan Mehmet’ in doğumu
- 1451: Karaman Seferi ve Menteşe Beyliği’ nin ilhakı.
- 29 Mayıs 1453: İstanbul’un fethi ve Ayasofya’nın Camiye çevrilmesi
- 1454: Birinci Sırbistan seferi
- 1455: İkinci Sırbistan seferi
- 26 Temmuz 1455: Arnavutluk’ ta Berat Zaferi
- 1456: Cenevizlilere ait Ege Adalarının fethi
- 13 Haziran 1456: Üçüncü Sırbistan seferi
- 8 Kasım 1459: Semendire’ nin fethi
- 15 Mayıs 1458: Mora seferi, Atina’nın fethi
- 13 Nisan 1460: İkinci Mora seferi
- 1461: Amasra’nın fethi
- 15 Ağustos 1461: Trabzon Rum İmparatorluğu’nun fethi
- 1462: Eflak seferi.Midilli adasının fethi
- 1463: Bosna Krallığı’nın fethi
- 1464: İkinci Karaman seferi, ikinci Arnavutluk seferi
- 1469: Kilikya seferi
- 12 Temmuz 1470: Eğriboz adasının fethi
- 1470: Sadrazam İshak Paşa’nın Karaman seferi
- 1471: Silifke havalisinin fethi
- 18 Ağustos 1472: Kıreli zaferi
- 11 Ağustos 1473: Otlukbeli zaferi
- 1475: Kırım seferi
- 26 Temmuz 1476: Boğdan’ ın fethi
- 1477: İnebahtı savaşı
- 26 Haziran 1478: Üçüncü Arnavutluk seferi
- 25 Ocak 1479: Osmanlı-Venedik barış antlaşması
- 23 Mayıs 1480: Rodos savaşı
- 11 Ağustos 1480: İtalya’ nın Otranto Limanı fethi
- 3 Mayıs 1481: Fatih Sultan Mehmed Han’ ın vefatı.
 |
| Fatih Sultan Mehmet 5 |
Doğum: 1432
Vefat: 1481
Padişahlık sırası: 7
Saltanatı: 31 yıl
Tahta çıkış tarihleri:
1. 1444 / 2. 1451
1. 1444 / 2. 1451
Babası: Sultan 2. Murat Han
Annesi: Hatice Alime Hüma Hatun
Doğum tarihi: 1431
Ölüm tarihi: 1481
Kabri: İstanbul Fatih Camii yanındaki Türbesindedir.
KAYNAKLAR
http://www.e-tarih.org
http://www.turkcebilgi.com
www.kimkimdir.gen.tr
tr.wikipedia.org
