 |
| cabir bin hayyan |
Eğitimi
Kufe'de eczacı bir babanın çocuğu olarak doğmuştur. Abbâsi
Halifesi Harun Reşid ' in sarayında yaşamış ve Vezir Yahya bin Halid el-Bermeki
'den himaye görmüştür. Emevi Veliahtı Halit Bin Yezid ve Cafer–i Sadık’tan
dersler almış ve bütün müspet ilimleri öğrenmiştir.
Başarısı
Kısa zamanda büyük başarılar gösterince Abbasi Halifesi
Harun Reşid onu Harran Üniversitesinin Fizik–Kimya profesörlüğüne atamıştır.
Çok kısa bir süre sonunda da üniversitenin rektörlüğüne getirilmiştir.
Maddelerin altına dönüştürülmesi (transmutasyon)
için metotlar geliştirmeyi hedefleyen simya ilminin babası olarak bilinen Câbir
bin Hayyân, geliştirdiği element anlayışı, denge teorisi yaklaşımı,
tatbikatları, icat ettiği alet ve düzeneklerle kimyanın
babası kabul edilmektedir.
İslam aleminde;
Ebu Bekir Razi, İbn-i Sina, Mesleme el-Macriti, Farabi ve
daha birçok bilgin onun eserlerinin gölgesinde yetişmiştir.
Hizmet alanları;
Başta Kimya olmak üzere; Tıp, Eczacılık, Metalurji, Astronomi,
Felsefe, Mantık, Fizik, Mekanik
 |
| cabir bin hayyan 2 |
Genetik ilmindeki fikri
"Allah bize fiziki kanunlar vermiştir. Bunlarla
bitki, hayvan hatta insanın benzerini yapabiliriz. Allah beşere öyle
kabiliyetler bahşetmiştir ki; beşer, kâinattaki bütün sır perdelerini bununla
çözmeye muktedirdir."
İlk laboratuar;
En önemli vasfı deneycilik olan Câbir bin Hayyân , kimya
ilminin hem teorik hem de tatbiki alanda gelişmesine yardımcı olmuştur. Dünyada
ilk kimya laboratuarını kuran âlim olarak tarihe geçmiştir. Kendi
kurduğu laboratuarda ilk sunî hücreyi yapmıştır.
Teknikler; Oksidasyon, Redüksiyon, Buharlaştırma, Süblimleştirme,
Eritme, Süzme, Damıtma, Kristalleştirme gibi kimyevi teknikleri kimya ilmine
kazandırmıştır. Günümüzde damıtma labarotuarlarında hala kullanılan Damıtıcı
İmbiğini 8.yüzyılda ilk kez keşfeden Câbir bin Hayyân ‘dır.
 |
| cabir bin hayyan 3 |
Çalışmaları;
Tabiattaki maddelerin saf olmadığını belirtmiş ve bunları
saflaştırarak saf elementler elde etmeye
çalışmıştır;
Zehir ve zehirli maddelerin yapılarını incelemiştir.Bu
konuda Kitâb-üs-Sümum adlı eseri yazmıştır.
Bitkilerden elde edilen boya ile derilerin nasıl
boyanacağını ortaya koymuştur.
Ateşte yanmayan kağıt imalatını gerçekleştirmiştir.
Madenlerin o zamana kadar bilinen basit eritilme
metotları yerine, bizzat ürettiği nitrik asit, sülfürik asit ve altın
eritme
suyunun yardımıyla eritme metotlarını geliştirmiştir.
Suyu tekrar tekrar damıtarak saflaştırmıştır. Kükürt ile cıvanın karıştırılması sonucu zencefrenin
(kırmızı taş)
meydana geldiğini açıklamıştır.
İlk defa elde ettiği kimyevî bileşik ve maddeler;
Saf kükürt tuzları, Amonyak, Gümüş nitrat, Sodyum
karbonat, Potasyum, Cıva oksit (Sülügen), Arsenik,
Şap,
Hidroklorik asit, Nişadır
tuzu, Nitrik asit (Kezzap), Sülfürik asit (Zaç yağı ), Sirke
asidi.
Optik kanunların keşfi ve mercekler teorisi;
İçbükey aynalar vasıtasıyla güneş ışınlarını bir yere
toplayıp uzak mesafelerden ağaçları tutuşturmuş ve bir
kaptaki suyu kaynatmayı
başarmıştır. Bununla birlikte Güneş enerjisinden istifade etme yöntemini dünya
medeniyetine kazandırmıştır.
Atomun bölünebilirliği konusundaki fikri;
Atom alanında ilk çalışmaları John Dalton‘un yaptığı,
uranyumun çekirdeğinin parçalanabileceği fikrini de ilk
olarak Otto Hahn’ın
ortaya attığı söylense de, kimya alanında ilk laboratuar kurup çalışmalar yapan
bu Türk
insanı şu sözleri bin yıl önce belirtmiştir:
“Maddenin en küçük parçası olan cüz-ü la yetecezza
(atom)da yoğun bir enerji vardır. Yunan bilginlerinin iddia ettiği gibi, bunun
parçalanamayacağı söylenemez. O da parçalanabilir. Parçalanınca da öyle bir güç
meydana gelir ki Bağdat’ın altını üstüne getirebilir. Bu Allah-u Teala’nın
kudretinin bir nişanıdır.”
Razi ve İbn-i Sina gibi büyük bilginler onun için “Üstadlar
üstadı” diye söz etmişlerdir.
Galileo, Francis
Bacon , Newton ve başka birçok bilgin onun eserlerinden faydalanmışlardır.
ESERLERİ
Câbir bin Hayyân ' ın eserlerinin sayısını kaynaklar
500-1000 arasında kaydetmektedir.Bu eserlerin;
- 112'si uygulamalı fizik ve kimya,
- 70'i teorik kimya,
- 144'ü fizik ve kimya ile izah edilemeyen güçlere aittir.
- Kitab-ül es-Seb'ûn
- Kitab-ül Ahcar
- Kitab-ı Müktesap fi Sinaat-iz Zehep
- Kitab-ül-Kiman-il-Meadin Kitab-ül-Kamer
- Kitab-ül-Hikmet
- Kitab-ül-Usûl
- Kitab-üs-Sümum
Asıl Adı: Ebu Musa Câbir bin Hayyân
Avrupa’da: Geber
ya da Geberus
İslam’da: Sufi
Künyesi: Ebu Abdullah
Doğum: 721 ya da 722-Horasan(Erzurum)
Ölüm: 808 ya da 815-Kufe(Irak)
Kaynaklar
http://www.msxlabs.org/forum/bilim-ww/200569-cabir-bin-hayyan-cabir-bin-hayyan-kimdir-cabir-bin-hayyan-hakkinda.html#ixzz1aV9G37Lo
http://www.msxlabs.org/forum/bilim-ww/200569-cabir-bin-hayyan-cabir-bin-hayyan-kimdir-cabir-bin-hayyan-hakkinda.html#ixzz1aV9Oe1fO
