 |
| ebu maşer el-belhi |
Klasik kaynakların bildirdiğine göre akli ilimlerle
uğraşanları eleştiren, bu arada filozof Ya'kub b. İshak el-Kindi'nin aleyhinde
bulunan ve halkı da bu yönde kışkırtan Ebu Ma'şer, Kindi'nin zekice hazırladığı
bir plan sonucunda matematikle ilgilenmeye başlamış, sonra da kendisini şöhrete
kavuşturan astronomi ve astrolojiye merak sarmış, böylece Kindi de onun
eleştirilerine hedef olmaktan kurtulmuştur…
Başka bir rivayete göre ise hacca gitmek üzere Horasan'dan
ayrılan Ebu Ma'şer, Bağdat'ın yakınındaki Kerker'de, Ali b. Yahya
el-Müneccim'in kütüphanesini görünce astronomiye merak sarmış ve hacca
gitmekten vazgeçecek Abbasi Halifesi Mu'temid-Alellah'ın kardeşi ve ikinci
veliahdı Muvaffak'ın hizmetine girmiş, sonunda çağının en büyük astronomi ve
astroloji alimi olmuştur…
Kısa ve Öz Bilgiler;
 |
| ebu maşer el-belhi 2 |
- 10. yüzyılın önde gelen müslüman astronom ve astrologlarından.
- Belh'te ilköğrenimini tamamladı.
- Bağdat'a giderek kırk yedi yaşına kadar hadis ilmiyle meşgul oldumuştur.
- Bazı kaynaklar onu astronomi ve astroloji alanında İslam milletlerinin en alimi ayrıca İran'ın ve diğer milletlerin tarihini en iyi bilen biri olarak niteliyorsa da Ebu Ma'şer siyasi tarihten çok kültür tarihiyle ilgilenmiştir.
İlk ve Ortaçağ bilim ve düşüncesinde hâkim olan genel
anlayışa göre ay üstü alemi her bakımdan ay altı alemini sürekli olarak
etkilemektedir. Bu ilkeden hareket eden Ebu Ma'şer, astronomi verilerine
dayanarak astrolojiyi temellendirmeye çalışmıştır.
Ona göre zamanı belirleyen ve mevsimlerin meydana gelmesini
sağlayan yıldızlar elbette ki her şahsın ahlak, karakter ve psikolojik yapısı
üzerinde de etkili olacaktır. Onun eserleri, Ortaçağ'dan modern çağın başlarına
kadar astrolojiye inanan veya inanmayan, herkes için başlıca kaynak olmuştur.
 |
| ebu maşer el-belhi 3 |
Ebu Maşer med-cezir
(Gel-Git ) olaylarını keşfeden ilk bilgindir.
Saralı olduğu ve dolunay zamanı sarasının tuttuğu rivayet
edilen Ebu Ma'şer şer 28 Ramazan 272'de (8 Mart 886) 100 yaşlarında Vasıt'ta
(Irak’ın ili) öldü.
ESERLERİ:
Ebu Ma'şer'in kaleme aldığı eserlerin listesi İbnü'n-Nedim
ve İbnü' Kıfti tarafından zikredilmektedir.
el-Medhalü'l-kebi'r
ila ilmi ahkami'n-nücum:
Bu eserinde
astrolojinin filozofik ve tarihi gerekçesi, sabit yıldızlarla burçların
sayıları ve özellikleri, yedi gezegenin ve bilhassa güneşle ayın yeryüzüne olan
etkileri, gezegenlerin astrolojik karakterleri ve burçlarla gökyüzünün diğer
kısımlarına olan tesirleri, burçların birbirleriyle ve insanlarla olan
ilişkileri, burçlarla iklimler arasındaki münasebet, gezegenlerin güçleri ve
aralarındaki bağıntılar, astrolojiyle ilgili temel tarihi bilgiler konu
edilmiştir.
el-Medhaü's- Sağir:
Burçların mahiyeti ve işaretleri, gezegenlerin tek başlarına
ve güneşe nisbetle konumları, gezegenlerin yirmi beş konumu, gezegenlerin
güçleri ve iyilikleri, gezegenlerin karakterleri ve işaretleri, talih,
gezegenlerin yükselişleri hakkındadır.
Kitabü Tehavili sini'l- alem:
Bu eserinde ise ay
veya gün olarak bir yılın astrolojik karakteriyle ilgili kısa bir çalışmadır.
Johannes Hispalensis tarafından Latince'ye çevrilerek Augsburg'da 1488, 1489 ve
1495; Venedik'te 1488 ve 1506 yıllarında yayımlanmıştır.
Kitabü's -Sehmeyn ve
amari'l-mülük ve'd-düvel:
Hükümdarlarla devletlerin hayat ve talihleriyle ilgili
olduğu bilinen kitap günümüze ulaşmamıştır.
Kitabü'l-Meyl fi
tahvili sini'l-mevalid:
Eserde aynı zamanda
doğmuş birçok canlı arasındaki farklar incelenmiş tir.
Kitabu Teba'i i'l -
büldan ve tevellüdir-riyah:
Ebu Ma'şer bu çalışmasında, dünyanın değişik bölgelerinin
aynı gökyüzünün altında bulunmalarına rağmen neden aynı zamanda farklı
meteorolojik olaylara maruz kaldıkları konusunu astrolojik açıdan incelemiştir.
KAYNAKLAR
(T.D.V. İslam
Ans.10/182-184)
